Mediacja jest jedną z najczęściej stosowanych metod rozwiązywania sporów między rozwodzącymi się parami. Ma na celu zapewnienie równych szans obu stronom, umożliwiając im osiągnięcie porozumienia w sposób mniej konfrontacyjny niż tradycyjny proces sądowy. Niestety, nie każda mediacja przebiega zgodnie z zasadami, co może prowadzić do poważnych problemów i utrudniać rozwiązanie sprawy. Warto zdać sobie sprawę, że nie każda mediacja jest dobrze przeprowadzona, a jeśli nie ma odpowiednich zasad, może dojść do manipulacji.
Poczucie bezpieczeństwa – podstawa mediacji
Wyobraź sobie, że mama i tata 6-letniego Jasia postanowili wybrać mediację, aby ustalić kwestie opieki nad synem. Wiedzieli, jak ważne jest, by dziecko miało regularny kontakt z obojgiem rodziców, a mediacja miała być szansą na spokojną rozmowę i osiągnięcie wspólnego porozumienia. Jednak to, co miało być okazją do dialogu, przerodziło się w frustrację i nieporozumienia.
Mediacja, która miała być sposobem na rozwiązanie problemów, stała się polem do manipulacji. Mediator nie zadbał o odpowiednie warunki do przeprowadzenia sesji. Zamiast zapewnić obie strony, że będą miały równe szanse, mediator wprowadził zamieszanie, co miało fatalne konsekwencje.
Błędy mediatora – naruszenie podstawowych zasad
Pierwszym poważnym błędem było narzucenie terminu mediacji bez uzgodnienia go z obiema stronami. Dobrze przeprowadzona mediacja wymaga, by strony miały kontrolę nad tym, kiedy i gdzie odbędzie się spotkanie. Mediator nie zapytał także, czy strony chciały mediować same, czy z pomocą pełnomocników. To bardzo ważne, by obie strony miały równe możliwości reprezentacji.
Dodatkowo, mediator wprowadził w błąd pełnomocnika jednej ze stron, mówiąc, że druga strona nie chce obecności pełnomocnika, choć nie zapytał jej o to. Takie działania prowadzą do nieporozumienia, które może podważyć zaufanie do całego procesu mediacyjnego.
Mediator również spóźnił się na spotkanie, co jest absolutnie nieakceptowalne w kontekście profesjonalnego podejścia do mediacji. W dodatku, zamiast przeprosić za spóźnienie, próbował wmówić stronom, że to ich wina, że mediacja nie mogła się odbyć. Niewłaściwa atmosfera oraz naciski na zapłatę za sesję, która nie miała miejsca, tylko pogłębiły poczucie frustracji.
Warunki mediacji – wpływ na przebieg spotkania
Sesja mediacyjna miała miejsce w budynku przedszkola, które było w remoncie. Sala była nieprzyjazna i niekomfortowa, co tylko spotęgowało negatywne wrażenie związane z całym procesem. Miejsca, w których odbywają się mediacje, mają ogromny wpływ na przebieg rozmów. Jeśli przestrzeń nie sprzyja koncentracji i poczuciu komfortu, trudno jest skupić się na konstruktywnej rozmowie.
Mediator, zamiast stworzyć bezpieczne i przyjazne warunki, postawił strony w trudnej sytuacji, gdzie obie strony poczuły się osamotnione w walce z niekompetentnym profesjonalistą. To zjednoczyło je, ale w sposób, który nie służył celowi mediacji – porozumieniu.
Zasady prawidłowej mediacji
Prawidłowa mediacja to proces oparty na zasadach równości, szacunku i poczucia bezpieczeństwa. Oto kilka kluczowych zasad, które powinny obowiązywać podczas mediacji:
- Równość stron – Obie strony muszą mieć równą możliwość wypowiedzi i reprezentacji. Każdy ma prawo do obiektywnego wysłuchania.
- Bezpieczeństwo – Mediator nie może dopuścić do żadnej formy presji, manipulacji czy wymuszania decyzji. Strony muszą czuć się bezpiecznie i komfortowo, by mogły wyrazić swoje zdanie.
- Poszanowanie zdania drugiej strony – Mediacja nie powinna przypominać walki. Celem jest wypracowanie wspólnego rozwiązania, a nie udowodnienie, kto ma rację.
- Obecność pełnomocników – Jeśli jedna ze stron ma wsparcie prawnika, druga również powinna mieć taką możliwość, by czuć się odpowiednio reprezentowaną.
Jak chronić się przed manipulacjami w mediacji?
Aby uniknąć sytuacji, w której mediacja staje się manipulacją, należy pamiętać o kilku zasadach:
- Upewnij się, że mediator działa zgodnie z zasadami – to mediator odpowiada za stworzenie przestrzeni do rozmowy, która powinna być bezpieczna i profesjonalna.
- Mów o swoich obawach – Jeśli czujesz się niekomfortowo, powiedz o tym mediatorowi lub przerwij mediację. To ważne, by nie czuć się przymuszonym do zgody na coś, co jest niezgodne z twoimi interesami.
- Domagaj się obecności pełnomocnika – Jeśli masz wątpliwości co do mediacji lub czujesz, że potrzebujesz wsparcia prawnego, masz prawo domagać się, by pełnomocnik był obecny.
Mediacja – skuteczna, ale tylko wtedy, gdy jest uczciwa
Mediacja może być skutecznym narzędziem do rozwiązania sporów, ale tylko wtedy, gdy jest przeprowadzona uczciwie i profesjonalnie. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do sposobu przeprowadzenia mediacji, warto skonsultować się z prawnikiem. Pamiętaj, że mediacja to proces, który ma na celu porozumienie, a nie konflikt. Musisz mieć pewność, że strona, która prowadzi mediację, przestrzega zasad i dba o dobro obu stron.
Więcej informacji na temat mediacji oraz ochrony swoich praw znajdziesz w ebooku „Sztuka rozstania – kiedy prawo idzie w parze z psychologią”. Każdy z nas powinien znać swoje prawa, aby skutecznie poruszać się w trudnym procesie rozstania, nie tylko na poziomie prawnym, ale także emocjonalnym.
A jakie są Twoje doświadczenia z mediacji? Czy udało Ci się znaleźć porozumienie?
Dr Honorata Janik-Skowrońska – adwokat, mediator, trener Szkoły dla rodziców i wychowawców, www.janik-kancelaria.pl. Autorka książki “Sztuka rozstania – kiedy prawo idzie w parze z psychologią” oraz monografii Piecza współdzielona (naprzemienna) w Polsce. Studium prawno-socjologiczne.
Serdecznie zapraszamy do kontaktu w sprawie konsultacji indywidualnych. Zapisy pod numerem tel: 730 908 302. Konsultacje prowadzimy osobiście w Gdyni, online lub telefonicznie.
