Niewierność jednego z małżonków to przyczyna, wobec której strony często postanawiają się rozejść. W praktyce zdrada prawie zawsze oznacza orzeczenie o winie osoby, która się jej dopuściła. Ma to pewne doniosłe konsekwencje na wzajemne prawa i obowiązki majątkowe eksmałżonków. Może się jednak zdarzyć, że małżeństwo przetrwa ten trudny okres i strony będą próbowały nadal być razem. Czy wybaczenie zdrady oznacza z punktu widzenia prawa jej „wymazanie”? Jak długo można się powoływać przez sądem na niewierność małżonka, chcąc uzyskać orzeczenie o rozwodzie z jego wyłącznej winy?

            Przykład: Państwo Paulina i Ludwik są małżeństwem z 11-letnim stażem, wychowują wspólnie małoletniego syna. Przed kilkoma laty pan Ludwik miał romans z koleżanką z pracy. Jego żona dowiedziała się o tym fakcie, ale bała się zostać sama z malutkim dzieckiem i postanowiła nie rozwodzić się z mężem. Strony wróciły do siebie, przeprowadziły się do innego miasta, urodziło się kolejne dziecko. Po kilku latach pani Paulina jednak wciąż nie może się pogodzić z niewiernością męża i zebrała w sobie odwagę, żeby wnieść pozew o rozwód z jego wyłącznej winy. Czy sąd przychyli się do jej żądania?

           Wstępując na drogę postępowania (o dowodzeniu niewierności małżonka pisałam w odrębnym artykule), pamiętać należy, że sama zdrada nie jest jeszcze wystarczającą przyczyną rozwodu. W zasadzie jedyną jego przesłanką ustawową jest trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Musimy zatem wykazać, że nie istnieje już między małżonkami jakakolwiek więź fizyczna, emocjonalna i gospodarcza. Oznacza to, że sąd zbada takie aspekty jak współżycie stron oraz gotowość do ewentualnego jego podjęcia, szacunek, zaufanie, przyjaźń, ale także to, czy małżonkowie mieszkają wspólnie, a jeśli tak – czy wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe. Oczywiście, gdy doszło do zdrady, częstokroć jest to fakt nie do zaakceptowania przez drugą stronę i wszystkie te więzi zostają definitywnie zerwane. Wtedy zdrada najczęściej kończy się rozwodem z orzeczeniem o winie.

            Może być jednak tak – jak w podanym przykładzie – że małżeństwo jest kontynuowane. Strony podejmują wspólne pożycie, dochodzi do przebaczenia. Przebaczenie – to nie tylko akt woli, ale także specyficzna instytucja prawna, która osłabia bądź eliminuje związek przyczynowy pomiędzy zdradą, a rozkładem pożycia małżeńskiego. Przebaczenie nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Jak zauważył Sąd Najwyższy, nie jest to okoliczność wyłączająca możliwość powołania się na zdradę jako przyczynę rozkładu pożycia, jeżeli rzeczywiście jest ona jego istotną przyczyną (III CR 347/55). Innymi słowy, nawet przebaczenie i chęć ratowania małżeństwa nie wyklucza całkowicie możliwości powołania się na zdradę przed sądem. Trudniej będzie jednakże wykazać, że to właśnie niewierność spowodowała rozpad małżeństwa.

            Z pewnością zdrada należy do najbardziej dotkliwych przyczyn rozpadu małżeństw. W wielu sytuacjach jedynym akceptowanym wyjściem jest rozwód. Gdy jednak małżonkowie postanawiają być dalej razem, może się okazać, że zdrada w gruncie rzeczy spowodowała oddalenie się od siebie, brak zaufania, brak poczucia bezpieczeństwa i strach przed kolejną krzywdą. Takie emocje mogą z kolei doprowadzić do niechęci wobec małżonka i skutkować faktycznym zerwaniem więzi fizycznej, psychologicznej, czy też gospodarczej. A to już są okoliczności świadczące o rozkładzie pożycia, które sąd będzie musiał wziąć pod uwagę...